Het kasteel met park ligt in het hart van de dorpskern Berlare. Het domein behoorde historisch aan de heer van Berlare en is sinds 2008 eigendom van de gemeente.
Het kasteeldomein gaat terug op een site met walgrachten, in oorsprong een hoeve, die toebehoorde aan de adellijke familie van Berlaere. In 1630 werd Diegoede Castro eigenaar. De familie richtte er later een kasteel op, dat in 1675 door Franse soldaten werd vernield. Het werd in het begin van de 18de eeuw heropgebouwd door de familie van der Meersche.
Het beschermde landschap omvat ook een deel van het vroegere Beukenplein aan de Kerkhofdreef met de dreef die in de as van de kasteeltoegang leidt tot aan de Turfputstraat. De hoofdingang van het kasteel bevindt zich langs het Beukenplein. Op het hek staat het wapenschild van familie de Lichtervelde die het kasteel erfde eind 18de eeuw.
Beide parallelle dienstgebouwen aan het voorplein van het kasteel kwamen gezien hun rococostijl waarschijnlijk pas in het midden of derde kwart van de 18de eeuw tot stand. Het toenmalige omwalde kasteelgoed met nederhof, hovingen en bos bezat op dat ogenblik een sterk geometrisch opgedeelde aanleg met onder meer vijvers aan weerszij van het voorplein en een siertuin ten zuiden van het kasteel in Franse stijl. De familie vanden Meersche bleven heren van Berlare en eigenaar van het kasteel tot 1791 toen het door huwelijk in het bezit kwam van de familie de Lichtervelde. Volgens kadastraal plan van 1810 waren de parkvijvers intussen gewijzigd tot onregelmatig gevormde gebogen waterpartijen wat waarschijnlijk gepaard ging met een heraanleg van het kasteelpark in de toen gebruikelijke landschappelijke stijl.
In 1906 werd het kasteel verkocht aan nijveraar Emile Roos, in 1934 bezit geworden van de familie Jonas-Roos en nadien geërfd door de familie Nicod die het kasteel als buitengoed gebruikten. In 2008 kocht de gemeente Berlare het kasteel met bijhorend park.
Het volledig onderkelderde kasteel op rechthoekige plattegrond bezit een harmonisch karakter met symmetrische opbouw. Volgens oude prentkaarten bezaten de gevels in de eerste helft van de 20 ste eeuw een gekleurde afwerkingslaag. De kelderverdieping gaat terug op het 17de eeuwse kasteel. Typerend voor het kasteel is de eetzaal met aankleding uit eind 19de - begin 20 ste eeuw. Boven de houten lambrisering is er een wandbespanning met landschapstaferelen en gobelintapijten.
Rechts zie je paardenstallen met zadelkamer en de verblijven van de paardenknechten; links de conciërgewoning. Deze bijgebouwen bevatten rococoelementen. Tussen de paardenstallen en de vijver staat een serre, aangebouwd tegen de stallen en een langgerekt kippenhok met duiventoren, centraal bekroond door een opvallende duiventil in de vorm van een achthoekige dakruiter met spits.
Typerend voor het kasteelpark zijn de slingerpaden en de reliëfverschillen. Grote waterpartijen met een reeds gerestaureerde gietijzeren boogbrug over de serpentinevijver. Verscholen in het zuidoostelijk bebost gedeelte van het park en omringd door vijf taxussen staat een hardstenen monumentje. Samengesteld uit een sokkel gevormd door een korte ronde zuil met daarop drie bollen en bekroond door een hoge driezijdige obelisk.
Het kasteel en bijgebouwen zijn niet toegankelijk, het park wel.
Om veiligheidsredenen (extreme weersituaties bijvoorbeeld) kan het gemeentebestuur beslissen om het park tijdelijk te sluiten.
Bron: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/84664
Copyright foto's: Martin Van de Moortel - Eddy Thomas - Bert Van der Linden
