Onderzoeksorganisatie ‘Palaeontologica Belgica’ bouwt (in de tweede week van de Paasvakantie) de grote zaal van CC Stroming om tot een laboratorium voor de restauratie van een unieke verzameling ijstijdfossielen. De sterren op het podium zijn mammoeten, neushoorns, holenberen, reuzenherten, oerbevers en vele andere ijstijddieren. Deze kostbare en wetenschappelijk waardevolle verzameling krijgt een grondige opknapbeurt zodat de stukken nadien aan het grote publiek kunnen getoond worden.
Een uniek stukje erfgoed
De collectie werd verzameld tussen 1973 en 1978 in de voormalige zandgroeve ‘Maes’ in wat nu het recreatiedomein Nieuwdonk is. De collectie kwam rond 1999 vervolgens in het bezit van de intercommunale DDS-VERKO die destijds ook de zandwinning uitbaatte. Vorig jaar werd de hele collectie geschonken aan de gemeente Berlare die de verzameling graag deel wil laten uitmaken van het natuurwetenschappelijk patrimonium van de gemeente. De collectie is zonder twijfel uniek te noemen zegt Anthonie Hellemond (voorzitter van Palaeontologica Belgica). Het omvat een zeer gevarieerde verzameling met heel wat spectaculaire en zeldzame stukken waar zowel planteneters (herbivoren) als vleeseters (carnivoren) goed vertegenwoordigd zijn. Deze collectie omvat fragmenten van een 15-tal diersoorten die tijdens de laatste ijstijd en tussenijstijd (10.000-100.000 jaar gelden) in de regio leefden. De specimens in deze Nieuwdonk collectie zijn afgezet in de context van een verwilderd riviersysteem dat we benoemen als de Oer-schelde. Dit verwilderde en soms vlechtend riviersysteem bracht afwisselend grind, zand, bot- en houtmateriaal mee uit het Scheldebekken. Al dit materiaal werd vervolgens afgezet in Berlare (een topografisch gezien lager gelegen deel van de Vlaamse vallei).
Pyrietziekte
Maar een kleine halve eeuw na de opgraving bevinden de fossielen zich in een povere staat van bewaring. Bijna alle stukken zijn sterk uitgedroogd en ongeveer 40% van de collectie leidt aan pyrietziekte. Deze zogenaamde ziekte is eigenlijk het chemisch verval van het mineraal pyriet (ook wel benoemd als gekkengoud) dat aanwezig is in de fossiele botten. Na verloop van tijd gaat het pyriet reageren met vocht en zuurstof in de omgeving, wat tot de onherroepelijk vernieling van het fossiel leidt. De medewerkers van Palaeontologica Belgica hebben gelukkig alle nodige ervaring in huis om de collectie terug veilig te stellen voor de komende 15-20 jaar zegt Leen de Greve van CC Stroming. Omdat we hun werk aan de mammoet van Dendermonde in 2017 hebben gevolgd, hebben we hun hulp ingeroepen om deze collectie te restaureren en te inventariseren. Een team van 4 mensen zal gedurende een hele week druk in de weer zijn om de collectie terug te restaureren en te bewaren voor de toekomst.
Oproep
Graag doen we een oproep naar mensen die thuis nog fossielen uit de voormalige zandgroeve hebben liggen, om contact op te nemen met Palaeontologica Belgica of de gemeente Berlare. Op deze manier kunnen we mooi in kaart brengen welke andere diersoorten er nog deel uitmaakten van deze unieke fauna. Neem contact op.
Video1: reportage TV OOST
Video 2: reportage VRT
Radio 2 interviewt Anthonie Hellemond.
